Het grootste vervoersbedrijf van Duitsland stapt over naar elektrische bussen. Vanaf dit voorjaar zijn 15 Mercedes-Benz eCitaro van de partij.

Het doel is duidelijk: volgens de Berlijnse mobiliteitswet mogen de Berliner Verkehrsbetriebe BVG vanaf 2030 uitsluitend klimaatneutrale bussen gebruiken met een motor zonder fossiele brandstoffen. Dit betekent: diesel adiéu, welkom e-mobiliteit! “Het doel is een leefbaardere stad”, verklaart Torsten Mareck, districtshoofd Omnibus van BVG. Een gigantische opgave voor het grootste vervoersbedrijf van Duitsland met circa 1.400 bussen. Gelukkig is e-mobiliteit voor de inwoners van Berlijn dankzij de metro en de tram niets nieuws.

De uitdaging is vooral de grote omvang: binnen de gemeentegrenzen van de hoofdstad met zo’n 200 buslijnen passen de metropolen Hamburg, München en Frankfurt. Zwaar weegt ook het intensieve gebruik: de bussen zijn zeven dagen per week, 24 uur per dag in gebruik. “Berlijn is bijzonder veeleisend”, benadrukt Mareck. Files, wegwerkzaamheden, omleidingen en geparkeerde auto’s vergen alles van de bussen. In het stadscentrum bereiken de BVG-bussen slechts een gemiddelde snelheid van 11 tot 12 km/u. Desondanks leggen ze meer dan 70.000 kilometer per jaar af. Mareck: “Dat vreet aan de bussen. Wie hier overleeft, kan alles aan.”

Overdag rijden en ‘s nachts opladen, functioneert in Berlijn niet. Voor de e-bussen is een roterend systeem uitgedacht. Doordat het opladen meerdere uren duurt, moet de vloot worden uitgebreid. Voor de huidige capaciteit van drie dieselbussen zijn in de toekomst vier e-bussen nodig. En de standplaats? “Bij elektromobiliteit heeft elke bus een eigen zuil nodig”, zegt Mareck. Hiervoor is extra ruimte nodig. Daarom groeit het aantal standplaatsen.

De BVG begint met de standplaats Indira-Gandhi-Straße in het oosten van de stad. Deze ligt dicht bij een transformatorstation, wat de stroomverzorging vereenvoudigt. Eerst is een leiding met 10 kV voldoende. De volgende stappen zijn meerdere leidingen of een voeding met 110 kV. Er wordt gereden met “groene” stroom. De eerste elektrische bussen worden op drie banen geparkeerd, met voeding via oplaadpunten. Ook denkbaar is een soort carport met voeding van de bussen via het dak. Mareck: “We doen wat haalbaar is, beginnen nu en 34 Systeem 35 doen ervaring op.” De keuze van de lijnen is afhankelijk van de capaciteit van de enkele bussen, hun actieradius van 150 kilometer en hun positie in de buurt van de standplaats. De eerste vijf lijnen rijden in de bijzonder zwaar belaste ring van het centrum. Mareck noemt dit NOx-hotspots.

De uitrusting van de eCitaro komt exact overeen met de lopende grote order van meer dan 950 Mercedes-Benz Citaro’s met dieselmotoren met lage emissie. Parallel hiermee implementeert de BVG elektrische bussen. Gepland zijn minstens 120 enkele en 15 gelede bussen tot 2021. Naast de prijs en de vervolgkosten, ligt het zwaartepunt ook op de betrouwbaarheid en de actieradius. Hierbij vertrouwt de BVG onder meer op een stijging door toekomstige batterijtechniek, zoals aangekondigd door Mercedes-Benz. Tevens richten de Berlijners met het oog op zo’n 1,2 miljoen buspassagiers per dag het vizier ook op gelede bussen met elektromotoren. In de werkplaats wordt voor de e-bussen een eigen strook ingericht. Het onderhoud van de eCitaro neemt de BVG zelf waar volgens de voorschriften van de fabrikant, reparaties lopen via OMNIplus.

Duidelijk is: “Wij moeten de elektromotor net zo stabiel maken als de verbrandingsmotor, want het vervoer moet altijd betrouwbaar en stabiel functioneren.” Mareck streeft voor e-bussen zelfs naar een nog hogere beschikbaarheid en naar “de houdbaarheid van een tram”. De voormalige manager van de BVG-trams zit boordevol ideeën. Voor bepaalde toepassingen is volgens de specialist voor hoogspanning een combinatie mogelijk van elektromotoren met batterijen en een bovenleiding. Of snellaadsystemen op de lijnen met een capaciteit van 450 kW, als ook een mobiele reiniging. Dan hoeven de bussen de standplaats niet meer op te zoeken en zijn continu in gebruik.

Veel ideeën en een helder doel: een enorme uitdaging. Voor de bussen en de infrastructuur is tot 2030 een investering nodig van zo’n twee miljard euro volgens berekening van de BVG. Alles voor een leefbaardere stad.